DISKUSAUN MEJA REDONDA 2a EDISAUN IHA ÁMBITU KOMEMORASAUN 19o ANIVERSARIU BA INDEPENDENSIA

Dili, 12 Maiu 2021, Instituto Nasional Siensia no Teknologia (INCT) realiza Diskusaun Meja Redonda 2a Edição no Ámbito da Comemoração do seu 19o Aniversário da Restauração da Independência ho tema prinsipal, “Avanços Retrocessos e Desafios da Educação em Timor-Leste: Uma Reflexão 19 Anos Pós-Independência”.

Diskusaun Meja Redonda ne’e liu husi plataforma virtual – Zoom Meeting nomos halo Live Streaming husi pagina official facebook INCT.Objetivu husi Diskusaun Meja Redonda ne’e atu halao diskusaun konaba avansu, retrosesu no dezafiu ba dezenvolvimentu edukasaun iha ensinu pré-eskolar, ensinu báziku, sekundária jeral/vokasional, ensinu Superior no ensinu profisionalizante sira seluk iha Timor Leste.

Diskusaun ne’e loke husi Presidente Konsellu Exekutivu INCT, Dr. José Cornélio Gutteres. Iha nia abertura hateten katak iha diskusaun ne’e, espera bele hamosu ideas kritikas ruma atu rekomenda ba parte kompetente atu resolve problemas relasiona ho metodu ensinu nebe’e partisipativu; digital learning-teaching; kurikulum nebe’e bele produs rekursus humanus ida kreativu, inovativu, rasional no prontu atu servi no infrastrutura no fasilidade nebe’e tulun duni ensinu aprendizajem ho diak.

Oradores ba diskusaun Meja Redonda ne’e maka hanesan: a) S. Exa Vise-Ministru Edukasaun, Juventude no Desportu, Dr. António Guterres, BA; S.Pd, M.Pd, koalia konaba “Políticas Educasionais em Timor-Leste e os Impactos da Pandemia de Covid-19”, b) Me. Guilhermina Marçal, FdCC, Koalia konaba “A qualidade da Educação do Ensino Básico e Secundário: Desafios e Perspetivas Futuras”, c) Prof. Doutor. Benjamin de A. e Corte-Real, koalia konaba “O Desenvolvimento do Ensino Básico e Secundário Timorense-Avanços e Desafios 20 Anos depois”, d) João M. de Sousa Saldanha, Ph.D, koalia konaba “O Desenvolvimento do Ensino Superior Timorense-Avanços e Desafios 20 Anos depois”, e) Prof. dr. João Soares Martins, MPH, Ph.D, koalia konaba “O Desenvolvimento da Ciência, Pesquisa e Internacionalização da Instituições Superiores” no f) Dr. João Boavida, koalia konaba “O Desenvolvimento da Educação em Timor-Leste: Progresso ou Retrocesso-Uma Reflexão Científica e Critica”. Iha Diskusaun Meja Redonda ne’e modera husi Doutor Afonso de Almeida Vise Presidente I Konsellu Exekutivu INCT.

Husi diskusaun ne’e oradores sira konsege hamosu ideas kritikus balun hanesan; persija promove liu tan, sistema no pratika edukasaun ida diak liu husi hametin metodu aprendizajen partisipativu (la obriga estudantes sira dekor materias); infrastrutura diak, profesores kualifikadu, jestaun eskolar ida diak; lejislasaun edukasaun diak nune’e bele produs rekursus humanus Timor ne’ebe kritiku, inovativu, produtivu no prontu atu servi.

Tanba edukasaun ho kualidade maka nudar xave atu lori povu sai matenek no hadiak bem-star sidadaun Timor iha futuru. Ikus liu, rezultadu diskusaun ne’e INCT sei reformula hodi hamosu (1) pontus kritikus balun hodi rekomenda ba parte kompetente hodi foti medidas; (2) rezultadu diskusaun ne’e sei kompila husi INCT ba livru (book chapter) ba referensias akademika sira.